Poznańscy sportowcy w Powstaniu Wielkopolskim
POZNAŃSCY SPORTOWCY W POWSTANIU WIELKOPOLSKIM
Wśród Powstańców Wielkopolskich znajdziemy również wielu sportowców poznańskich klubów, o części z nich wspomina Edmund Szyc, jeden z założycieli Warty Poznań, która w założeniu miała być Wartą również na niwie patriotycznych wartości.
„Zaznaliśmy od najmłodszych lat dreszczyku konspiracji, mylenia czujności władzy zaborczej, zbierania się ukradkiem czy to w mieszkaniach prywatnych na instrukcjach czy to w lasach na ćwiczeniach. Nauczyliśmy się kochać Polskę, tę nieznaną, tę tak nieosiągalną zdawałoby się, a jednak, jednak… jakże bliską!” – pisał Edmund Szyc, jeden z założycieli Warty Poznań, jej zawodnik, kronikarz, a potem legendarny prezes.
Rzeczywistość dość szybko powiedziała „sprawdzam” tym ambitnym deklaracjom. I sportowcy spod herbu Warty Poznań stanęli na wysokości zadania. Przenieśmy się do 1918 roku znów za sprawą wspomnień Edmunda Szyca:
„W przewidywaniu nastąpić mogących przeobrażeń historycznych, zgłaszamy naszą współpracę w Polskiej Organizacji Wojskowej (P. O. W.). Jak we wszystkich naszych poczynaniach, tak i tu działać staramy się szybko i sprawnie, tym trudniej, że konspiracyjnie. Sieć organizacyjna obejmuje członków prawie w 100 procentach. Dowódcą jest Antoni Szymański, zastępcą Marian Beym. Dowództwa plutonów obejmują: Cabański Stefan, Kosicki Edmund, Szyc Edmund.
O tym, jak wyglądała rzeczywistość kompanii powstańczej Warty Poznań, wiemy z artykułu napisanego przez płk. Antoniego Szymańskiego i opublikowanego w wydawnictwie, które ukazało się w 1937 roku z okazji 25-lecia istnienia Warty Poznań. Późniejszy generał i m.in. attache wojskowy w Berlinie działał w 1919 roku w Polskiej Organizacji Wojskowej Zaboru Pruskiego. To pod jego skrzydłami m.in. do walki zbrojnej o oderwanie Wielkopolski od Niemiec przygotowywali się gracze Warty Poznań. Organizacja liczyła niewiele ponad 2 tys. członków. Ponad stu to byli właśnie sportowcy Warty, czynni zawodnicy, a dowódcami plutonów podstawowi piłkarze „Zielonych”! W powstaniu walczył m.in. niespełna 18-letni wówczas Marian Spojda, później reprezentant Polski z Warty Poznań na Igrzyskach Olimpijskich w Paryżu w 1924 roku.
Prostota cechowała organizację i pracę wojskową kompanii Warty. Trzy plutony, każdy po 3 do 4 drużyny, każda drużyna po 9 ludzi.
Ogółem około 110 ludzi liczyła kompania.
Zastępcą dowódcy był Marian Beym, plutonami dowodzili: Stefan Cabański, Edmund Kosicki, Edmund Szyc.
Znaczny udział w pracy wojskowej brali ponadto: Stanisław Szulc, Zdzisław Szulc, Maksymilian Janowski, Edward Różycki.
Ćwiczenia, musztra formalna, a przedewszystkiem praktyczne ćwiczenia z karabinami oraz granatami ręcznymi, odbywały się drużynami w salach i mieszkaniach prywatnych. Szatnia Warty przy ul. Królowej Jadwigi oraz mieszkania Maksymiliana Janowskiego i Zdzisława Szulca były terenem ćwiczeń.
Ale nie tylko sportowcy spod znaku Warty Poznań walczyli w Powstaniu Wielkopolskim, poniżej znajdziecie krótkie biogramy sportowców - Powstańców:
Marian Beym - polski piłkarz, grający na pozycji napastnika, tenisista. Był współzałożycielem klubu i pierwszym kapitanem drużyny piłkarskiej. Z jego inicjatywy 6 maja 1914 roku w Poznaniu powstała formalnie sekcja tenisowa KS Warta Poznań; został on jej sekretarzem.
Franciszek Budzyński - wioślarz i trener KW04 Poznań, założyciel i pierwszy prezes Poznańskiego Towarzystwa Wioślarzy Tryton. Przywódca Powstania Wielkopolskiego.
Stefan Cabański - piłkarz Warty Poznań
Jarogniew Drwęski - działał również w dziedzinie sportu. Był organizatorem Klubu Wioślarskiego 04, Bractwa Strzeleckiego oraz Aeroklubu Polskiego w Poznaniu, którego prezesem został w październiku 1919 roku. W 1921 roku zachorował na dyzenterię, wskutek czego zmarł 14 września w Poznaniu. Pochowano go na Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan na Wzgórzu św. Wojciecha.
Zygmunt Kochański – piłkarz Unii Poznań, członek Polskiej Organizacji Wojskowej, oficer WP, prezes i długoletni działacz KS Polonia, prezes pomorskiego OZPN, honorowy prezes PZMot (okręg Bydgoszcz), współzałożyciel sekcji żużlowej BKS Polonia w 1946 r. Aktywny bojowo jeszcze przed Powstaniem – potyczki z oddziałami Grenschutzu, w Powstaniu walczył w rejonach Gniezna, Kcyni, następnie przydzielony do dowództwa Powstania, odpowiadając za park samochodowy liderów Powstania. Odznaczony Krzyżem Niepodległości za udział w Powstaniu Wielkopolskim
Edmund Kosicki - lekkoatleta Warty Poznań oraz sędzia piłkarski. Wicemistrz Polski w biegu na 5000 metrów, zwycięzca biegu ulicznego o puchar "Ilustrowanego Kuriera Codziennego".
Józef Sam Sandi - polski zawodowy zapaśnik, wziął aktywny udział w powstaniu wielkopolskim. Ze względu na swoje umiejętności prowadzenia samochodu został przydzielony do 12. eskadry wywiadowczej jako kierowca (w której służył z Józefem Diakiem – innym czarnoskórym powstańcem), a potem przeniesiono go do 3. Eskadry Wielkopolskiej
Marian Spojda - piłkarz Chelsea Poznań, KS Posnania oraz Warty Poznań, Mistrz Polski, reprezentant Polski. Trener Legii Poznań i Warty Poznań.
Zdzisław Szulc - tenisista od 1913 ZTMP, od 1914 Warty Poznań i od 1923 AZS Poznań. W 1921 został prezesem-założycielem Polskiego Związku Tenisowego.
Edmund Szyc - polski piłkarz i działacz piłkarski. Współzałożyciel Warty Poznań oraz założyciel klubów Polonia Leszno i Polonia Bydgoszcz. Powstaniec Wielkopolski.
To oczywiście nie wszyscy sportowcy - Powstańcy Wielkopolscy, było ich wielu często trudno ustalić ich przynależność klubową. Wszystkim, sportowcom i nie tylko którzy walczyli w zwycięskim Powstaniu Wielkopolskim, CZEŚĆ ICH PAMIĘCI!
źródła:
https://wartapoznan.pl/index.php/2021/12/27/rok-1918-kompania-warty-poznan-w-powstaniu-wielkopolskim/
https://polonia1920.pl/polonisci-w-powstaniu-wielkopolskim